Wiedza
stanowi najistotniejszy element całego systemu wspomagania decyzji. Istnieje
wiele definicji wiedzy , np. :
|
Wiedzę należy
rozumieć jako ogół wiarygodnych informacji o rzeczywistości wraz z
umiejętnością ich wykorzystania .
Wiedza to
ogół umiejętności ludzkich ,zasób wiadomości z jakiejś dziedziny.
Wiedza to
struktury danych plus procedury interpretacyjne.
|
W procesie pozyskiwania wiedzy wyróżniamy etapy (Hayes-
Roth et al. 1983):
1.
Identyfikacja.
2.
Konceptualizacja.
3.
Formalizacja.
4.
Implementacja.
5.
Testowanie.
1. Etap
identyfikacji –obejmuje najważniejsze
aspekty danego problemu, w tym m.in. uczestników pozyskiwania wiedzy,
rozpoznanie cech problemu, celów i zasobów. Inżynier wiedzy powinien znaleźć
odpowiedzi na:
-jakie są dostępne dane,
-jaką klasę problemu system ma rozwiązywać,
-jakie są istotne pod-problemy i podział zadań,
-jak wyglądanie rozwiązanie
i jakie pojęcia zostały w nim użyte,
-jakie sytuacje mogą przeszkadzać w rozwiązywaniu
problemów.
2. Etap
konceptualizacji – jest związany z
określeniem podstawowych pojęć i relacji związanych z danym problemem. Dotyczy
to głównie powiązań pomiędzy obiektami a ich atrybutami. W
etapie konceptualizacji zakłada się silną interakcję pomiędzy inżynierem wiedzy
a ekspertem.
3.
Etap formalizacji – to
nadanie reprezentacji formalnej rozpoznanym pojęciom, problemom i przepływowi
sterowania. W etapie formalizacji bardziej aktywną stroną jest inżynier wiedzy.
Od dostępności narzędzi wspomagających tworzenie systemu ekspertowego zależy
rodzaj użytego formalizmu.
Istotne czynniki brane pod uwagę to: przestrzeń hipotez, model leżący u
podstaw formalizacji oraz własność danych. W procesie tym uwzględnia się:
niezawodność danych, zależność czasową danych, dokładność i zgodność danych
oraz sposób ich uzyskiwania. Rezultatem formalizacji jest częściowa
specyfikacja do budowy prototypowej bazy wiedzy.
Stwierdzenie adekwatności formalizacji i podstawowych idei leżących u
podstaw danej wiedzy jest ważnym doświadczeniem wynikającym z budowy
systemu ekspertowego. Jeżeli istniejące narzędzia są nieadekwatne do danej
reprezentacji wiedzy, to może się pojawić konieczność zbudowania nowego
narzędzia pozyskiwania wiedzy.
4. Etap implementacji-
obejmuje on odwzorowanie wiedzy sformalizowanej w poprzednim etapie
w reprezentacyjne ramy konkretnego narzędzia zastosowanego przez inżyniera
wiedzy. W etapie tym nadaje się konkretną postać syntaktyczną faktom, danym i
regułom, które określał etap formalizacji. Inżynier wiedzy wykorzystuje je do
opracowania prototypowego systemu ekspertowego.
5. Etap testowania –to etap oceny
systemu prototypowego w oparciu o testy, których celem jest określenie słabości
systemu bazy wiedzy oraz procedur rozumowania. Najczęstsze błędy dotyczą reguł
oraz strategii sterowania. Reguły mogą być niepełne, niezgodne lub może ich
brakować. Często reguły są powiązane ze sobą, także ten fakt musi być
uwzględniony.
Ogólnie
akwizycja wiedzy to:
-prowadzenie wywiadów z ekspertami,
-analiza kwestionariuszy wypełnianych przez ekspertów,
-analiza raportów pisanych przez ekspertów,
-analiza komentarzy ekspertów wykonywanych w czasie pracy,
-obserwacja ekspertów przy pracy,
-introspekcja –obserwacja ekspertów przy pracy,
-szukanie w Internecie...
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz